Da u 1500 à u 1800, a Storia di a Corsica hè fatta di cambiamenti impurtenti.

A sucità fiudali cù a so scorta di guerri interni è a suprana di i nobuli signori ùn hè più. Morti Ghjuvampaulu da Leca è Rinucciu da la Rocca, spiantatu u simbolicu casteddu cinarchesi, intrimi ind’un epica nova. U puteri hè stragneru è citatinu cun Bastia ed Aiacciu. I scindenti di i Signori sò sgiò stabbiliti ind’i so paesi. L'hè difesu d'avè furtificazioni ma, cù l'attacchi musulmani, facini dumandi à i Ghjinuvesi da alzà si casi forti.

Ma a Corsica, à u centru di u Maritarraniu, si trova à mezu à a guerra trà cristiani è musulmani . I Barbareschi facini in Corsica parechji abbotti.

À parta si di u 1553, Samperu Corsu cerca di libarà a Corsica di i Ghjinuvesi, cù l’aiutu di a Francia. I so rivindicazioni s’assumigliani à quiddi di l’ultimi signori corsi. Tuttu si compii cù un trattatu trà a Francia è Ghjenuva. Samperu hè tombu è l’abbotti barbareschi sò di più à in più numarosi. Un ritali di torri hè alzatu intornu à a Corsica da difenda la.

Toccu u 1729, a Corsica entri ind’un epica chì certi chjamarani « 40 anni di gloria è di miseria ». I paisani si rivoltani pò i sgiò rivindicheghjani ancu eddi. Volini essa ricunnisciuti à la para di i nobuli ghjinuvesi, è ancu di più.
Dopu a strana passata di u Rè Tiadoru, i capimachja, minacciati da u puteri ghjinuvesi, pigliani a strada di l’isiliu. À mezu à eddi, ci hè Ghjacintu Paoli.

U figliolu Pasquale riveni in Corsica ind’u 1757. Piglia u puteri chì era tinutu sin’à u so assassiniu (1753) da Ghjuvan Petru Gaffori.
Pasquale Paoli piglia u puteri dopu avè fattu patti cù certi sgiò è guerri à quiddi chì ricusavani, com’è Matra.

     Sin’à a scunfitta di Ponte Novu, a so opara fù tamanta. Si piglia i stradi di l’isiliu versu l’Inglitarra ma sarà chjamatu da a Francia dopu Rivuluzioni. Accoltu tali un aroiu di a libartà, hè prumossu Capu di u Cunsigliu ghjinirali in Corsica. Ùn hè d’accunsentu cù a Cuvinzioni è tandu, rompi a laia trà Corsica è Francia. L’Inglitarra veni à u succorsu è invadisci l’isula. Ma ancu quì, i cosi ùn vani com’eddu avia privistu è u vechju babbu di a Patria si ni riparti in Inglitarra.

Napulioni Bonaparte scacciarà l’Inglesi di l’isula po pigliarà u puteri da divintà Impiratori. Farà di a Corsica una parti di a Francia, à colpu di riprissioni contru à « l’inglesi » è l’ultimi sustegni di Paoli.

I Corsi entrini numarosi in l’armata impiriali è partini à a cunquista di l’Auropa po di u mondu.