U periudu da u 1800 sin'ad oghji hà cunnisciutu tanti cambiamenti ch'eddu ùn si pò trattà d'un colpu. Passemi in pochi anni da u 1ma Imperu à u 2du ; a 3za Republica dura 70 anni, da u 1870 à u 1940 ; a crisa di u pitroliu chjodi un epica di spirenza ind'un'acunumia di sviluppu ma chjodi dinò una mutazioni maiò par l'isula, quidda di l'isiliu di a so ghjuvintù.

Principia tandu una strutturazioni di i muvimenti detti autunumisti po naziunalisti chì sbuccarà nant'à rivindicazioni pupulari : u puteri di manca sott'à a prisidenza di François Mitterrand faci l'Assimblea di Corsica po torna à apra l'Univirsità di Corti, sarrata dipoi l'epica paulina.

Tutti sti muti, ùn ci voli a spiccà li da l'avinimenti chì l'ani ritimati. In un seculu, l'isula fù tocca da i cunsiquenzi di 4 guerri : quidda di u 1870, quidda di 1914-1918, quidda di 1939-1945 po quidda d'Algeria. Ci voli dinò à fà casu di i leghji duganieri chì imponini, à u XIXmu seculu, tassi più impurtenti pà i prudutti corsi à a spurtazioni cà par quiddi impurtati.

A Corsica passa à st'epica da un medievu tecnulogicu à u XXImu seculu è, s'eddi spariscini certi prublemi, altri vani liati à stu mudirnisimu. Mutani cusì l'agricultura, l'artighjanatu, a funzioni publica, u cummerciu, u turisimu, i muvimenti di pupulazioni, a custruzzioni, a ghjustizia, l'usi... Passemi da una sucità paisana antica in autarchia à una sucità citatina nova è d'impurtazioni.